Αγιος Φίλιππος Βλασσαρούς

 Ευλογία και τιμή να συμμετέχω σε ένα project ιδαίτερο με  θεματικό κήπο!!

Στην καρδιά της Αθήνας στην καρδιά της ορθοδοξίας, στον Ιερό Ναό του Αγίου Αποστόλου Φιλίππου, έχουν οι επισκέπτες  προσκυνητές να απολαύσουν μία όαση οξυγόνου!! 

Μελέτη που εκπονήθηκε  σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από τους εξαίρετους κηποτέχνες Θυμάκη Νίκο και Σωτήρη Παπαδακη, με στόχο να παντρέψουν την χλωρίδα της Αττικής κ Ακροπόλεως με την εκκλησία του Αγίου Φιλίππου και την Αγία Γραφή,

μέσα από την χρήση φυσικών υλικών και την λογική της εναρμόνισης με το πνεύμα της γειτονιάς Πλάκα Μοναστηράκι!!

Ολα τα παραπάνω εκτός από έμπνευση περιείχαν προσευχή, συλλογική προσπάθεια  και θετική διάθεση!!

Ενας κήπος αφιερωμένος στον Αγιο Μιχαήλ Πακνανά τον μόνο σύγχρονο Αγιο κηπουρό 

ΚΗΠΟΣ ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΕΝΟΣ 

 «Σε έναν κήπο όπου συναντώνται η Ορθόδοξη Λατρευτική Εμπειρία με την Πολιτισμική Παράδοση της Αρχαίας και νεότερης Αθήνας, έχουμε την ευκαιρία να βιώσουμε το μήνυμα του σπουδαιότερου Αρχ. Τοπίου του 20ου αιώνα , Sir Geofrey Jellicoe: ότι ο κήπος αποτελεί στάση για τον καθημερινό άνθρωπο, υποδεχόμενος τον ως προσκυνητή που αναζητεί την κατάνυξη. Μέσα από τον ενάρετο βίο και το μαρτύριο του Αποστόλου Φιλίππου, οι προσευχές ως χρώματα, αρώματα και ήχοι αφανίζουν το θόρυβο και διαχέονται στον ιερό και ιστορικό αυτό χώρο, κελεύοντας το μήνυμα της προστασίας του περιβάλλοντος μέσα από τη δική μας δράση, όπως έχει ορίσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, με την Αρχή της Ινδίκου να αποτελείτο εφαλτήριο για αυτές τις ενέργειες. Το μήνυμα αυτό, ενισχύει ο βίος μα και η παρουσία ενός Αγίου Κηπουρού, του Μιχαήλ Πακνανά , που έζησε και έδρασε  στον τόπο αυτό, καλλιεργώντας την Αρετή μέσα από την ενασχόληση με τη Γη». 

ΝΘ, Κηποτέχνης

Οὐ πτοεῖ Μιχαὴλ θεῖον τμῆσις κάρας,

ὑπὲρ Χριστοῦ δέχεται αὐτὴν προθύμως.

Τί κατ’ ὀλίγον λαιμὸν ὦ σπαθηφόρε,

Τέμνεις; Μιχαὴλ οὐ πτοεῖται τὴν σπάθην.

Ἐνάτῃ Μιχαὴλ κείρατο αὐχένα χαλκὸς ἀτειρής.

Ο Άγιος Μιχαήλ Πακνανάς (ή Μπακνανάς), γεννήθηκε στην Αθήνα από ενάρετους γονείς περί το 1750 μ.Χ. και έζησε στη συνοικία της Βλασσαρούς, η οποία βρισκόταν κάτω από την Ακρόπολη, στο σημερινό χώρο της Αρχαίας Αγοράς. Λόγω της πενίας των γονέων του, έμεινε αγράμματος και έγινε κηπουρός.

Κάποια ημέρα ενώ επέστρεψε στην Αθήνα από κάποιο χωριό όπου είχε πάει για δουλειά, συνελήφθη από τους Τούρκους φύλακες και συκοφαντήθηκε ότι μετέφερε κρυφά μπαρούτι για τους επαναστάτες Έλληνες. Οδηγήθηκε στον κριτή όπου διαμαρτυρήθηκε για την αδικία εις βάρος του, αλλά καταδικάστηκε εις θάνατον εκτός και εάν εδέχετο να αρνηθεί την πίστη του και να ασπασθεί το Μωαμεθανισμό, οπότε και θα έσωζε τη ζωή του. Όμως ο ευσεβής και έντιμος εκείνος Αθηναίος, απαντούσε σε ύφος αγέρωχο στις συνεχιζόμενες απειλές των Τούρκων με την χαρακτηριστική φράση, «Δεν τουρκεύω».

Καταδικάσθηκε σε θάνατο και οδηγήθηκε στον τόπο της εκτέλεσης χαίρων και ευχαριστών τον Κύριο που τον αξίωσε της τιμής του μαρτυρίου. Στην αρχή ο δήμιος χτύπησε τον Άγιο με αντεστραμμένο ξίφος στο λαιμό για να τον εκφοβίσει, προσδοκώντας την μεταστροφή του. Όμως ο γενναίος μάρτυρας τον παρότρυνε με θάρρος λέγοντας «Χτύπα για την πίστη». Και όταν ο δήμιος έβαλε το μαχαίρι του στον τράχηλο του Αγίου και τον πλήγωσε λίγο άκουσε από το στόμα του Αγίου την ίδια φράση «Χτύπα για την πίστη». Τελικά ο δήμιος απέτεμε τη σεπτή κεφαλή του το 1771 μ.Χ., χαρίζοντάς του το αμαράντινο στεφάνι του μαρτυρίου και πλουτίζοντας την Εκκλησία των Αθηνών με ένα καλλίνικο μάρτυρα.

Στην πρώτη κολώνα του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα, διακρινόταν το ακόλουθο επιγραφικό χάραγμα: «1771 Ιουλίου 9 απεκεφαλίσθη ο Πακνανάς Μιχάλης».

Το μοναδικό παρεκκλήσιο σ’ όλη την Πρωτεύουσα αφιερωμένο στον Άγιο νεομάρτυρα Μιχαήλ βρίσκεται στον Ιερό Ναό Αναλήψεως Κυρίου Νέου Κόσμου (Λαγουμιτζή και Ντελακρουά), όπου κατά την παράδοση στην περιοχή αυτή βρισκόταν οι κήποι του Αγίου.

Το 2003 ανακηρύχθηκε προστάτης των διαιτολόγων και διατροφολόγων. Προς τιμήν του, ένας από τους κεντρικότερους δρόμος στη συνοικία της Αθήνας «Νέος Κόσμος» φέρει το όνομά του (Οδός Μπακνανά), καθώς και η παρακείμενη στάση του τραμ.

Να σημειώσουμε τέλος, πως μερικοί συναξαριστές, όπως ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, τοποθετούν το μαρτύριο του Αγίου αυτού στα 1770 μ.Χ.

Μακάρι να μπορούσα να περιγράψω το τι βίωσα κατά την διάρκεια της κατασκευής αλλά κάποια πράγματα καλύτερα να τα περιγράφει το αποτέλεσμα!!!

Το σίγουρο είναι πως είχα την τιμή και την ευλογία  να συμμετέχω ,σε συνεργασία με άξιους ανθρώπους που εμπνέουν!!

Πάτερ Δημήτριε ,Κυριοι Θυμάκη Νίκο Σωτήρη Παπαδάκη και Νεστορα Κρουστάλλη !Σας ευχαριστώ για την αγαστή συνεργασία !!Εύχομαι να σας δίνουν  Ευλογία οι Αγιοι και να συναντηθούν οι δρόμοι μας ξανά δημιουργικά!!

Ιστορικά για τον Ναό (πληροφορίες web )

Ι.Ν. Αγίου Φιλίππου, οδός Αδριανού

 

Ανάμεσα στο Θησείο και το Μοναστηράκι, απέναντι σχεδόν από την είσοδο που οδηγεί στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Αγοράς, στη θέση που παλαιότερα εκτεινόταν η συνοικία της Βλασσαρούς, δεσπόζει ο ιερός ναός του Αγίου Φιλίππου.

Το όνομα της συνοικίας προερχόταν από την εκκλησία της Παναγίας Βλασσαρούς, εκκλησία κτισμένη στις παρυφές του βράχου της Ακρόπολης, στον σημερινό αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Αγοράς και η οποία κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1930, στο πλαίσιο των ανασκαφών που δημιουργήθηκαν στο χώρο.  

Μαζί με τον ναό της Παναγίας, χάθηκε και η συνοικία της Βλασσαρού η οποία, σύμφωνα με την απογραφή του 1824, αποτελούταν από 66 σπίτια και οριοθετούνταν από την σημερινή Στοά του Αττάλου και εξαπλωνόταν ως το μέσον, σχεδόν, της ευθείας που ορίζεται από τον αρχαίο ναό του Ηφαίστου.

Σύμφωνα με τις περισσότερες επιστημονικές πήγες, στην τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα ο ναός του Αγίου Φιλίππου υψωνόταν, κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο, ένας άλλος ναός. Ο πρώτος αυτός ναός του Αγίου Φιλίππου ήταν κατά πάσα πιθανότητα μία τρίκλιτη βασιλική, του 9ου μ. Χ. αιώνα, με το μεσαίο κλίτος υπερυψωμένο, , κτισμένη στο σημείο που συμβάλλει η αρχαία οδός «των Στοών»  και το σημείο που καταλήγει, δυτικά, η οδός Αδριανού.

Στις μέρες μας, η επονομαζόμενη οδός Αγίου Φιλίππου αποτελεί προέκταση της οδού Καραϊσκάκη και διανύει την διαδρομή της χάραξης της αρχαίας οδού των Στοών, χάρη στην οποία επιτυγχανόταν η τροφοδοσία της αγοράς με αγροτικά προϊόντα και η οποία ένωνε την Αγορά με τις Αχαρνικές Πύλες των Αθηνών.

Ο σημερινός ναός, οικοδομήθηκε στα θεμέλια της παλαιάς εκκλησίας η οποία, από το 1912, είχε ήδη ονομαστεί «Άγιος Φίλιππος Βλασσαρούς». Ο παλαιότερος ναός του Αγίου Φιλίππου είχε πληγεί ανεπανόρθωτα στο διάβα των χρόνων. Οι καθοριστικές ζημιές προκλήθηκαν από τα στρατεύματα του Κιουταχή Πάσα (1826-1827) κατά την πολιορκία της πόλης των Αθηνών. Στα χρόνια που ακολούθησαν την απελευθέρωση της πόλης από τους Οθωμανούς, ο ναός επισκευάστηκε, αλλά η ριζική ανακαίνιση του 1866, αλλοίωσε την πρωταρχική του μορφή.

Όταν, λόγω των ανασκαφών στην Αρχαία Αγορά, κατεδαφίστηκε ο παρακείμενος ναός της Παναγίας της Βλασσαρούς, πολλά κειμήλια και φορητές εικόνες μεταφέρθηκαν στο ναό του Αγίου Φιλίππου ο οποίος φιλοξένησε, εκείνη την περίοδο, και άλλα κειμήλια από ναούς που ακολούθησαν την τύχη του ναού της Παναγίας. 

Ο ναός του Αγίου Φιλίππου θα παρουσιάσει και πάλι σημαντικότατες και απειλητικές για τη σταθερότητά του φθορές οι οποίες, τελικά, οδήγησαν, το 1961, στην εκ βάθρων ανακατασκευή του. Η αφαίρεση των νεότερων και αυθαίρετων παρεμβάσεων ανέδειξε τελικά την αρχική μορφή του ναού, μία τρίκλιτη θολωτή βασιλική η οποία φέρει απλό υπερώο στην δυτική πλευρά και κωδωνοστάσιο στην νοτιοδυτική.

Ιδιαίτερης προσοχής χρήζει ο ζωγραφικός διάκοσμος του ναού. Ο Ν. Βασιλόπουλος φιλοτέχνησε τις πρώτες αγιογραφίες στα πλευρικά τμήματα, τον θόλο της Πλατυτέρας και το Ιερό Βήμα (1965-1970). Ο Δημήτρης Κεντάκας, μαθητής του Φώτη Κόντογλου, κόσμησε με τις αγιογραφίες του τους τοξοειδείς τοίχους και την οροφή. 

Το εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέμπλο και το δεσποτικό, με εμφανείς τις νεοκλασικές επιδράσεις και την πλούσια διακοσμητικότητα, είναι έργο του 1842. Οι εικόνες του τέμπλου αποτελούν έργο του δεύτερου μισού του 15ου αιώνα και αντανακλούν τις καλλιτεχνικές τάσεις εκείνης της περιόδου, ενώ επιδράσεις από την Δυτική τέχνη είναι εμφανείς στον τρόπο με τον οποίο έχουν πλαστεί τα πρόσωπα και φιλοτεχνηθεί τα μοτίβα των ενδυμάτων.

Στο ναό φυλάσσονται δύο σημαντικές εικόνες, αυτή της Παναγίας της Βλασσαρούς και της Αγίας Παρασκευής, που κοσμούσε, άλλοτε, την ομώνυμη εκκλησία που βρισκόταν στη συμβολή των οδών Νίσου και Ηφαίστου καθώς και τεμάχιο του ιερού λειψάνου του Αγίου Αποστόλου Φιλίππου το οποίο παραχωρήθηκε τον Ιούλιο του 1989 από τη Μονή Santa Lucia in Selci της Ρώμης.

Ευχή ολόψυχα να προσκυνήσετε στο Ναό και να έχετε Ευλογία!!

Μπατσιούδη Μαρία

Read more » Διαβάστε περισσότερα...